تاریخچه روابط سیاسی با ایران
استقرار پرتغالی ها در هندوستان در سال 1505 میلادی و متعاقبا تسلط آنها بر جزیره هرمز واقع در خلیج فارس موجب برقراری اولین تماس ها بین شاه اسماعیل صفوی بنیانگذار سلسله صفویه و آلفونسودو آلبوکرک نایب السلطنه پادشاه پرتغال در هندوستان گردید. اولین تماس بین ایران و پرتغال در سال 1507 میلادی با ارسال پیامی نظامی و تهدید کننده از سوی آلبوکرک به شاه اسماعیل صفوی آغاز شد.
بعد از حضور پرتغالیها در هرمز از سال 1507 وتسلط آنان بر آن جزیره، مهمترین واقعه تاریخی در روابط ایران و پرتغال تصرف هرمز توسط شاه عباس صفوی بعد از صلح با ترکان عثمانی در سال 1622 بود. با باز پس گرفتن هرمز روابط دو کشور تیره گردید. در قرن هجدهم حضور پرتغالی ها در ایران محدود به دیر (کلیسا) اصفهان و دفتر نمایندگی این کشور در بندر کنگ بود. در سال 1715 مجددا عمانی های مقیم مسقط در کنگ پیاده شدند و دفتر نمایندگی پرتغال را به آتش کشیدند و به قلمرو شاه ایران تجاوز کردند. به همین دلیل مجددا بین دربار ایران و پرتغال علیه دشمن مشترک طرح دوستی و اتحاد ریخته شد. این اتحاد در سال 1719 با حمله مشترک به قلعه های اعراب در جنوب خلیج فارس عملی گردید ولی نتیجه ای عاید آنها نشد. هجوم افاغنه به ایران در زمان شاه سلطان حسین صفوی و اشغال اصفهان در سال 1722 به حضور پرتغالی ها در ایران به طور موقت پایان داد تا اینکه در سال 1729 که شاه طهماسب دوم موفق به احیای تاج و تخت صفویه گردید، مجددا سروصداهایی از طرف پرتغالی ها برای تصرف مجدد هرمز و بحرین بلند شد که ناکام و نافرجام ماند. بدین ترتیب پرتغالی ها از سال 1730 به بعد سفر به خلیج فارس و ایران را رها کردند و نماینده پادشاه پرتغال در ایالت هند به جانشین خود اندرز داد که در ایران بجز نام پرتغال دیگر هیچ نیرویی ندارند. لذا رابطه پرتغالی ها با ایران پایان می یابد و کلیسای اصفهان که در حقیقت سالها حکم سفارت پرتغال درایران را داشت نیز بسته می شود.
روابط دوجانبه سیاسی معاصر
پرتغال در سال 1350 شمسی در سالهای پایانی حکومت استبدادی سالازار بر این کشور با افتتاح سفارت در تهران اقدام به برقراری روابط سیاسی با دولت ایران کرد. دولت ایران نیز همزمان سفیر خود در فرانسه را بعنوان سفیر اکردیته در پرتغال معرفی نمود. اما دیری نپائید که با انقلاب میخکهای سفید پرتغال در سال 1974 و انقلاب اسلامی ایران در 1979 که به حکومت های استبدادی این کشورها پایان بخشیدند، روابط دو کشور وارد مرحله نوینی شد. لذا جمهوری اسلامی ایران در سال 1363 ( 1985 ) سفارت خود را در لیسبون افتتاح نمود و در سایه این اقدام دو کشور فصل جدیدی را در روابط و مناسبات تاریخی و دیرینه خود گشودند. از آن زمان به بعد راه تقویت همکاریها هموارتر گردید و دو کشور با کمک سفارتخانه های خود طرح ها و ابتکاراتی را در جهت توسعه و تحکیم روابط فی مابین چه در ابعاد دو جانبه و چه در زمینه های منطقه ای و بین المللی معمول داشتند. در بعد همکاریهای بین المللی نیز بعضا مراودات و رایزنی های قابل توجهی بین دو کشور جریان دارد. دیدارهایی بین وزرای امور خارجه در پایتختهای دو کشور و همچنین در حاشیه اجلاس ها و مجامع بین المللی به ویژه اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد صورت گرفته است.
طی سالهای اخیر و پس از روی کار آمدن دولت یازدهم و انعقاد برجام روابط دو کشور از تحرک بیشتری برخوردار بوده، هر چند که هنوز نتایج بارز و عملی آن در بخش مراودات اقتصادی محقق نشده است.